Arrazonamendu klinikoa esku terapian (Jones et al, 2004)

Ref:

Azkenean amaitu dut, joan den udaberrian eskuratutako “adreilua”. Duela 14 urtekoa izan arren, bertan azaltzen diren gauzak zeharo atenporalak dira, arrazonamendu klinikoak ez du-eta iraungitzen. Gustatu zait, orokorrean, editoreek ikuspegi pragmatiko xamarra mantentzen dutela; norabidea ebidentzia zientifikoan oinarritutako arrazoitzea bada ere, bizitza errealean askotan ez dira ematen hori horrela egiteko baldintzarik; horrelakoetan, pazienteei laguntzeko gakoak “dagoenarekin” aurkitu behar dira. Idazlanaren diseinua ere gustatu zait: editore omnipresenten hitzen artean (batzutan pixka bat astunak eta errepikakorrak!), fisioterapeuta desberdinek haien kasuak aurkezten dituzte, esplorazio eta tratamendu prozeduraren kanpo-azterketa kritiko batekin. Honek balio handia du niretzat, eta liburuaren ekarpenik onena delakoan nago. Jarraian doaz, nik hartu bezala, irakurketan zehar idatzi ditudan zenbait ohar:

  • Prefazioan (p.XI) “The original professional training of the manual therapist. whether it be in physiotherapy, chiropractic, osteopathy, medicine or another profession. is not important because the clinical reasoning process is universal”. Bistan da Espainan dugun egoera legala ez dela beste herrialdeetakoa; hemen dena sinpleagoa da, terapia fisikoak fisioterapeuten esparru legalean daudenez.
  • Arrazonamendu Klinikoaren oinarriak esku terapian (p.10): “Reflection can occur in what Schon (1983. 1987) has called reflection-in-action, where you literally pause during a patient encounter and consider any of these issues, or in hindsight as a reflection-about action. Too often a patient’s status changes, for the better or the worse, without the therapist having or taking the time to reflect on the change. In a busy practice, improvement is a godsend as it means the treatment can be repeated with little deliberation. A lack of improvement typically leads to a change in treatment with some consideration of the options available, but often without any serious reflection on prior judgments made and the underlying reasoning that led to the current lack of improvement”.
  • Ebidentziarantz, baina dogmatiko izan barik. Hauxe izan behar da jarrera (p.10-11, Principles of Clinical Reasoning in Manual Therapy izeneko atalean): “A healthy reflective scepticism, where a particular philosophy, position or justification is not taken for granted simply because it has been presented by a source or authority or been unchanged for a long time, is important for skilled clinical reasoning and continued professional growth. This is not to suggest that the only legitimate decisions and actions are those that can be conclusively substantiated by current research, as we hold the view that experience based non-propositional and personal knowledge. As discussed below, are equally important (Higgs et al.. 200la: Jones and Higgs. 2000). However, it is important to recognize the basis and biases of one’s own views and that alternatives exist. This requires looking beyond your own perspectives and contemplating other possibilities, some or which may even be beyond what is empirically known at the present time. Such open reflection about oneself (by therapists and patients) is no easy task. as Brookfield ( 2000. p. 63) points out: “No matter how much we may think we have an accurate sense of our practice. we are stymied by the fact that we are using our own interpretive filters to become aware of our own interpretive filters!… To some extent we are all prisoners trapped within the perceptual frameworks that determine how we view our experiences. A self confirming cycle often develops whereby our uncritically accepted assumptions shape clinical actions which then serve only to confirm the truth of those assumptions”. Because of this, it is usually difficult to explore your own assumptions effectively. Clinical reasoning in general, and self-reflection in particular, is enhanced when we enlist the help of others. On this basis, Brookfield (2000) describes clinical reasoning as an inherently social process. Peers, teachers and also our patients can be erfective critical mirrors, as we can be to our patients, to foster the critical self-reflection necessary to promote change. Brookfield labels the reluctance most of us have for this (i.e. to exposing our reasoning to the critique of others) as ‘impostorship’: the deep feeling many clinicians have that they do not really understand a problem or how best to manage it and their fear of being ‘found out’ by the patient and their colleagues. Acknowledging this reality is critical ir therapists are seriously trying to improve their own clinical reasoning. Section 3 discusses ways in which this barrier can be broken down and in which critical reflection, and hence transformalive learning, can be facilitated”.
  • Mekanismo patobiologikoetan, zuntzaren eta minaren arloaz gain, estresatutako organismoak ondorio neuroendokrinoak eta neuroimmunologikoak ere baditu, osatze prozesua baldintza dezaketenak. (p.16)
  • Esplorazio fisikoa egiterakoan, minaren mekanismoa kontuan hartu behar da: nozizeptiboa edo neurogeniko periferikoa denean, esplorazioa fidagarriagoa izango da; sentsibilizazio zentral egoera batek, ostera, positibo faltsuak eman ditzake (p.17).
  • Yellow flagen barruan, lanari dagokien blue eta black flagak bereizten dira (p.19):
    • Blue flags, perceived features of work:
      • high demand and low control
      • unhelpful management style
      • poor social support from colleagues
      • perceived time pressure
      • lack of job satisfaction.
    • Black flags, policy concerning conditions
      • National
        • rates of pay
        • negotiated entitlements (benefit system, wage reimbursement)
      • employer
        • sickness policy
        • restricted duties policy
        • management style
        • organization size and structure
        • trade union support
      • content-specific aspects of work
        • ergonomic (e.g. job heaviness, lifting frequency, postures)
        • temporal characteristics (e.g. number of working hours, shift pattern).
  • Gero terapeuten kasu klinikoen atala dator: ez da ahuntzaren gauerdiko eztula norbere lan egiteko prozedura horrela erakustea, besteen kritiken jopuntuan ipiniz! Eskertzekoa, horretxegaitik hain zuzen ere. Nire zalantza: ongi ateratzen diren kasuak bakarrik ekarri dira, ala lagin aleatorioa da? Izan ere, nire eguneroko lanaren lagin bat hartuko banu, badakit emaitza ez litzatekeela hain perfektua izango: koadratzen ez duten esplorazio datuak, hobetzen ez diren pazienteak… (PD oharra: bai, kasuen artean badaude “txarto” eboluzionatu duten pazienteenak; eta argigarrienetakoak dira gainera).
  • Lunboziatalgiadun emakumearen kasua (Mark Bookhout): ikuspegi osteopatiko ortodoxo(egi) xamarretik.
  • Arazo global xamarra sentsibilizazio zentralarekin duen emakumearena (David Butler): hemen ikusi ditut tipo honek nire lankideen artean duen arrakastaren gakoak (enpatia, eta intuizioari zabalik utzitako bideak). Lehenengo kontsultan anamnesi eta esplorazio hutsa egitera ausartu da! 😉 Eta gero nolako roiloa botatzen dioen! Minaren pedagogia asko balioesten dut nik, baina diskurtso hori baino sinple eta argiagoa nahiago dut. Desenlazea harrigarria: sei saio planifikatzen dituzte, baina hirugarrena hasi aurretik (oraindik hands-on tratamendurik egin barik), pazienteak saioekin amaitzea erabakitzen du; eta ondo doakio.
  • Gerriko min kronikoa (Dick Erhard eta Brian Egloff). Pista interesgarri bat: lehenengo begi bistazoan koadroak faktore psikosozialera bideratzen bagintuen ere, anamnesi egokiak ezegonkortasunera eraman gaitu, bandera horien garrantzia uxatuz (kontuz, abordajea oso desberdina baita!). Halere, beste ustekabe bat: azkenean esplorazio fisikoan aurkitutako zeinuak ez dira bat etortzen disfuntzio arrunten txantiloiekin, baizik eta espondilitis ankilosantearenarekin.
  • 55 urteko etxekoandre baten fear-avoidance jarrera (Louis Gifford). Joder! Saio bi egiten ditu: lehenengoak ordu bi irauten ditu, bakarrik esplorazioan; bigarrenak ordu t’erdi. Aurrekariak aztertzen (beste osagileekin izandako esperientzia), badirudi emakume honek benetan zorte txarra izan zuela, eta minaren aurrean duen jarrera, zati handi batean, iatrogenikoa dela (zoritxarreko azalpenak).
    • Bere kasuan, arazoaren zati handiena psikosoziala bada ere, bio aldea ezin da deskartatu eta zorrotz esploratu behar da, zeren eta, besteak beste: “The patient must feel that a thorough examination has been done and that any findings have been given a reasonable explanation”. Baina helburu nagusia galdu barik; izan ere, “it is easy to overattend to the source of the symptoms in a classic medical diagnostic sense”.
    • Esplorazioaren planteamenduan, harritu egin nauen ideia bat bota du: “Movement analysis and testing i s not a silent or totally therapist dominant affair. All the time I am asking the patient what they think about the quality, range or particular strength of a movement or test. In these types of presentation, as well as observing the poor quality of many movements, I also make a point of looking for good quality or relaxed movements and may positively reinforce what I observe, thus beginning a forward moving therapeutic process. Most examinations that these patients have had point out the abnormal findings, thus adding to their already negative state. It is useful to hear what the patient thinks in relation to your thoughts, and it is important to involve them in the process of analysis-something that has usually been denied them (Shorland 1998)”. Txunditu egin nau; ez diot sekula horri erreparatu; ezta horrelakorik irakurri (azken urteetan ezagutzen ari naizen lankide ebidentziazaleei ere ez) eta zentzunezkoa iruditu zait. Buelta batzuk emateko moduko kontzeptua, inondik ere.
    • Esplorazioaren barruan, behavioral sign interesgarri bi ere testatu zituen: bizkarraren axial loading eta simulated rotation. Antza denez, Waddellek “The Back pain Revolution” liburuan (1998) proposatzen dituen froga zerrenda baten parte dira, pazienteak minaren aurrean duen jarrera neurtzeko.
  • Toby Hall eta Brian Mulliganen kasua (epikondiloko mina duen mekanikariarena) arrunta baino arruntagoa da; berrikuntza bakarra, egindako froga eta ondorio bakoitza bibliografiarekin babesten duela da.
    • Kasu klinikoen artean liburuaren koordinatzaileek egindako erreflexioak, orokorrean, astunak egin bazaizkit ere (sekulan ez zait belarri onetik sartu hizkera filosofikoa, eta ingelesez bada gutxiago), kasu kliniko honetan bai gustatu zait froga diagnostiko negatiboen balioaren aldarrikapena. Izan ere, esperientzia gutxiko lankideek (pazienteak bezala), emaitza negatiboak gutxiesteko joera dute; baina askotan, zer dugun jakitea bezain argigarria izaten da zer ez dugun jakitea, gure norabide terapeutikoaren iparorratza kokatzeko.
    • Honen adibidea da epikondiloko mina esploratzerakoan autoreek erabilitako test neurodinamikoa: eskumuturreko E + sorbaldeko ABD egitean zuntz neuralak estresatzen ditu; ergo, eskumuturreko E + sorbaldeko F eginda, mina berdin pizten bada, faktore neurala deskarta dezakegu.
    • Autoreek, noski, “etxeko” teknika erabiltzen dute, eta Mulliganen zinten erabileraren oinarriak eta prozedura azaltzen zaigu. Modu deigarrian, ez da tratamendu teknikaren eraginkortasunari buruzko inolako ebidentziarik aurkezten, eta berme bakarra terapeuten esperientzia kliniko hutsa da.
  • Gerriko eta coxiseko mina (Paul Hodges). Sentsazioa dut –gizakiak direnez- terapeuta hauek alboraketa nabarmenak dituztela, kurtsoa egin berri dugunean denoi gertatzen zaigun bezela: paziente guztiek teknika berri horrekin tratatzekoak iruditzen zaizkigu. Zentzu horretan, bistan da Hodges “core”ko espezialista dela (biofeedback tresnak…) eta beraz emakume honen kasua bide horretatik eramaten duela.
    • Agian kasu konplikatuena da, niretako behintzat; baina etiologia posibleen maremagnumean, nire egunerokotasunarekin konexio zuzena egiten duen zerbait ere aurkitu dut: ebidentzia sendo gutxi dagoenean, “dagoenarekin” konpondu behar garela. Trintxeraren “alde honetan” (ebidentziazaleon aldean, alegia) integrismoa aldarrikatzen dutenendako moduko mezua…
    • Arazoa ulertzen ez duen paziente batekin nola jokatu. Nire kasuan, bereziki gaitza egiten zait arnasa desorekatua duen pazienteen kasuetan (normalean etsia hartzen dut, beste bide terapeutiko bat aukeratuz), eta hain zuzen ere horixe da Hodgesen hautua.
  • 14 urteko neskaren orkatileko esgintzea (Gary Hunt). Kasu ustez sinpleek eboluzio okerra dutenean, beste faktoreak kontuan hartzearen garrantzia (kasu honetan, baskularizazioa, inerbazio periferikoa eta inerbazio sinpatikoa).
  • Buruko mina duen atleta (Gwendolen Jull). Kontsultan sarri ikusten dudan koadro bat izanda, interesgarria egin zait esplorazioaren ordena (ohiko probak dira, ez dago nobedade handirik alde horretan), zeinaren bidez etiologiak baztertzen dituen era logiko batean. Bestalde, tratamendua kolumna zerbikalera zuzentzen du exklusiboki, ez lotura anatomopatologiko zuzenarengatik, baizik eta abordaje honek buruko minetan eragiten duen ebidentzia dagoelako (Jull-ek berak sinatutako 3 artikulu, ez du azalpen askorik ematen baina irakurriko nituzke, ebidentzia horren kalitatea ikustearren).
  • Toraxeko mina duen idazkaria (Diane Lee). Ikusketan, osteopatia ortodoxoaren bidetik doa; zentzu horretan, deigarria da beste autoreen aldean artikuluan zehar bibliografian gutxi oinarritzen dela. Azkenaldian hain gutxietsita dagoen arrazonamendua eta teknikak normaltasunez aurkezten dira, eta “off-eko ahotsek” ere (Jones et Rivett editoreenak) tazitoki onartzen dituzte; gehiago gustatzen zait jarrera hori (ebidentzian oinarritutako praktikara bidean goazen bitartean, dagoenarekin konpondu) ebidentziaren faltan espantuka ibiltzea baino. Hortaz gain, bereziki interesgarria egin zait bizkarreko multifidoen entrenamendu mailakatua (baloiaren gainean, 3 kontrol mailarekin).
  • Sorbaldetako mina duen igerilaria (Mary Magarey). “Nerabea + ama dominante kezkatua” konbinazioa, berez, alarma iziotzeko modukoa da; eta aurretik beste 9 osagile bisitatu ostean zuregana badator, ikurrin horien sorta handi batean bihurtzen da; Magarey ere horretaz ohartzen da lehen unetik, eta arrazoi horregatik oso interesgarria egin zait (eta irribarre gaiztoren bat ere egin dut).
  • Belauneko LLI patologia duen hockey jokalaria (David Magee). Hemen ere, aipu bibliografiko gutxi eta eskarmentu asko ikus dezakegu. Datua: ultrasoinuak erabiltzen ditu (fibroplasia fasean, kolageno ekoizpena sustatzeko zehazki). Maila altuko kirolarien errehabilitazio prozesuen berezitasunak ere ikus ditzakegu, barre maltzurrak pizten dizkiguten berezitasun psikologiko gehiago barne.
  • Tenislaria rotulako minarekin (Jenny McConnell). Kuriosoa: imajineria diagnostikoarekin askotan ikus daitekeen bezala, hemen ere sintomak hobetu dira, muskuluen solizitazio anomaloa (vasto int eta ext) desagertu ez arren. Halere, helburua gero lortzen da (int/ext balantze egokia).
  • Autozaintza prozesua lunboziatalgia kasu batean (Robin McKenzie eta Helen Clare). Kasu honetan, hasieran iruditu zait terapeutek alboraketa nabarmena dutela: norbere zita bibliografikoetan oinarritzen dira, eta esango nuke kasuaren azalpena aldez aurretik erabakitako tratamendua justifikatzeko egina dagoela (McKenzieren ikur bihurtutako extentsioak). Halere, hau neurri batean logikoa iruditzen zait, bakoitzak bere tresnak erabiliz (eta ez besteenak) lortu ohi baititu emaitzarik onenak. Eta, geroko azalpenak irakurrita, atzean metodo zabala dagoela begibistakoa da –artikulu labur batean ezin daitekeena osoki ulertu-.
  • Disfuntzio kranio-bertebrala trafiko istripuaren ostean (Erl Pettman). Hona arrazoitze “osteopatikoaren” beste estilo bat (nahiz eta “osteopatia” hitza ez erabili), hipo/hipermobilitate bertebralen teoria eta testak. Azken hauek balidatu gabeak, baina liburuko editoreek ontzat hartzen dituztenak: “Clinical decisions should be based on the available evidence. However, because there are few research data on the sensitivity and specificity of most manual therapy assessment procedures, clinicians often must rely on extrapolation of biomedical theory (in this case, upper cervical joint kinematics) and logic (e . g . provocation of symptoms in a nociceptive dominant presentation implicating local joint structures as the source of the symptoms) in order to detect and judge the relevance of specific physical impairments. While some argue that theory is not evidence (e.g. Rothstein and Scalzitti. 1999) it is important not to down-play the value of using established theory to help to make sense of patient findings. As long as clinicians are critical of unvalidated assessment and management procedures, and are systematic and thorough in their application and reassessment of interventions, then clinical evidence should be accepted until such time as higher levels of evidence become available”.
  • Erradioaren fraktura osteosintetizatua duen epailea (Robert Pfund eta Freddy Kaltenborn). Immobilizazio osteko gogortasunaren balorazio hiperanalitikoa. Interesgarria: sintomen ausentzian eta presentzian, mugimendu desberdinek sintomengan (agertzean/desagertzean) duten eragina esploratzea.
  • Aurpegiko min kronikoa duen ikaslea (Mariano Rocabado). TBG ebaluatzeko 8 erreferentzia puntuena oso interesgarria iruditu zait, nire osteopatia apunteei (orain arte TBG-ri buruz aurkitu dudan info baliotsuena) gehitzeko modukoa. Halere, eta agian OP-ko ajeen eraginez, diagnostikoa susmagarria iruditzen zait: froga guztiek eta irudi frogek “koadratzen” dute, eta nire esperientziak diosta, praktikan, hori oso gutxitan gertatzen dela; “koadratura” hori frogatzen duen bakarra terapeutaren hitza da; kontrastatu ezin dugunez, balekotzat eman beharko. Bestalde, menisko intraartikularraren desorekak 3 dimentsiotan kontuan hartzearena ere interesgarria eta berritzailea zait; orain arte plano sajitalean bakarrik kontsideratzen nituen, eta logikoa da plano koronala ere aintzat hartzea. Eta bistan da TBG arloan espezializatzea eta sakontzea bide oparoa dela; ni neu ez naiz ailegatzen artikuluan zehazten diren detaile tekniko guztietaz jabetzera. Tenporo-barail giltzaduran meniskuan arazua tratatzerakuan, Rocabado jaunan prozedurian zehaztasunak lilluratuta nauka. Zenbat ikasteko!
  • Nerabea mokorreko minarekin (Shirley Sahrmann). Lankideek emakume honi dioten miresmena jakinda, ez dut zalantzarik bere esplorazioa interesgarria izango dela; halere, niri ulergaitz xamarra egin zait, niretzat berriak diren kontzeptu bat aldez aurretik jakintzat eman duelako (femur glide syndrome). Halere, azalpena zehatza eta argia da, eta test dinamikoen bateria, eta haiengandik ateratzen dituen ondorioak, garbi esanda, apabullanteak dira; hainbeste dakien pertsona baten pare jartzea ezinezkoa badirudi ere, badugu nora begiratu; agian Sahrmannen adina hartu beharko dugu bere mailan jarri ahal izateko… 😉
  • Lumboziatalgiadun bulegaria (Tom Arild Torstensen): min nozizeptiboa duen neurrian, diagnostiko argia du; interesgarria esplorazioan egiten duen bereizketa (desoreka fisikoak, eta sintomen jatorria, faktore biak disoziatuz alegia); baita disko patologiak mina sortzeko duen mekanismo ez-mekanikoari buruzkoa ere (Olmarker eta Rydeviken hipotesia), beti ere garrantzi erlatiboa aitortuz –ez baitu automatikoki paziente guztietan minik sortuko-. Bide batez esanda, minaren pedagogian hobekuntzatxo bat behar du; pazienteari ematen dizkion azalpenak pixka bat katastrofistak dira (neuk lehen ematen nituen estilokoak). Bere helburu nagusietako bat pazientearekin “interakzio sozial positiboa” lortzea da; eta, ariketa terapeutikoaren eremura ekarrita, honek –besteak beste- terapeuta ariketak gainbegiratzen egotea izatea eskatzen du; gauza ebidentea, baina orain arte inon ere formulatua ikusi ez dudana. Izan ere, Torstensenek bere lan antolakuntza interesgarria ere azaltzen du: ordu bat banakako tratamenduetan (30’tako tratamendu bi); hurrengo ordua ariketa superbisatuan -5 paziente gehienez, bakoitza bere ariketa programa bereziarekin, gimnasio egokitu batean-; ziklo hau behin eta berriro errepikatuz. Ez du berak asmatu, sistema interesgarri hau Oddvar Holten fisioterapeutak garatu omen zuen 1960 hamarkadan.
  • Iztertxokoko mina duen emakume nagusia (Patricia Trott eta Geoffroy Maitland). Hemen ere, terapeutek euren sistema propioko terminoak jakintzat ematen dituzte: passive accesory intervertebral movement (PAIVM), teknika ezagutzen ez dudanez asmatu behar izan dudana. Bestela, agian kasu guztietatik interesgarriena da: itxuraz sinple dirudien kasua, baina ongi eboluzionatzen ez duena; benetako detektibe lana! Gainera, alta eta gero (“ura joan eta presa”), terapeutek eurak eginiko tratamenduari hutsak ateratzen dizkiote, hobeto egin behar zituzten gauzak, alegia; hankasartuetatik asko ikasten baita. Zentzu horretan, artikulu honek balio erantsi handia du.
  • Erditze inguruko pelbiseko mina (John van der Meij, Andry Vleeming eta Jan Mens). Pelbiseko minean espezializatutako jendea da. Kasu honetan, pazienteak lesio organikorik ez du eta mina erditze inguruan izaten den hipermobilitate artikularrari egozten diote, baita faktore psikosozial nabarmenari. Erronka ez da txikia: motibazio gutxi, eta ulermen ahalmena ere asko ez duen pertsona bati, bere minean fokatzetik baldintza fisiko orokorra hobetzera pasatu behar dela ulertaraztea. Azkenean dena ondo ateratzen da, baina autoreek abisua ematen dute: pazientearen historian “yellow flag” bat gehiago ezarri nahi ez badugu (honek zuen bezala, mugimenduari beldurra sartu zioten hainbat osagiletik pasatu eta gero), espero bezala erantzuten ez duten pazienteen planteamendua oinarri-oinarritik aldatzeko prest izan behar gara, eten gabeko berrebaluaketan, alferriko bide terapeutikoetan ez luzatzeko.
  • Gerriko min kronikoa fase akutuan (Richard Walsh eta Stanley Paris). Hemen ikusten da diagnostikoa ez dagoela batere argi; edo, hobeto esanda, mina ezin zaiola ziurtasunez aurkitutako lesioei (espondilolisis eta espondilolistesis) egotzi; baina, halere, hori ez dela oztopoa izan behar baleko tratamendu saiakerak hasteko. Era berean, askotan ikusten dugun beste arazo batekin lehiatu behar izan dira: medikuak agindutako botikak hartu nahi izaten ez duten pazienteak, hobe beharrez ari direnak, bere buruaren kontrako efektua lortuz.
  • Itxuraz muskulo-eskeletuarena dirudien arazoa, muskulu-eskeletuarena izan barik (Peter E. Wells). Hasteko, nekez uler dezaket nola nahas daitekeen koadro hau muskulu-eskeletuaren arazo “normal” batekin, ez bada pazientea begiratu ere egin ez dutelako; aurretik tratatu zuten osagileek puxtarri asko galdu zituzten! Hemen dugu, berriro, “senari” arrazonamendu klinikoaren baitan lekua gordetzearen apologia bat; baita “happy endik” gabeko beste kasu bat ere.
  • Besaurreko mina, aisialdia eragozten duena (Israel Zvulun). Bistan da gizon honek osteopatia formakuntza ortodoxoa duela (elkarrizketaren ondorioek “kate” traza dute). Harritu egin nau “mina igarri baino lehenagoko eragin nozizeptiboa”rena, sentsitizazio zentralaren jatorria izan daitekeena (kasu honetan sintomak agertu baino 4 urte lehenago eginiko erraien kirurgia kontuekin lotuta). Izan ere, kate osteopatikoen kontzeptuari sentsitizazio zentralarena gehitzea koherentea da (“tximeleta efektua” handiegia da, bestela).
  • Honaino kasu klinikoen azalpenak. Ostean, liburuaren 3. atala dator, 25. kapitulutik aurrera, batez ere arrazonamendu klinikoa irakatsi zein ikasi behar dutenei zuzendua.
    • Osagileongandik gizarte erantzukizuna eta norbere mugen ezagutza espero da. Arrazoitutako erabakiak hartu behar ditugu, eta arrazoi horiek defendatzeko prest izan behar gara. Gaur egunean, inoiz baino gehiago, osagileon jarduna luparekin begiratzen da eta, erosotasun kontuak alde batera utziz, honek badu bere alde ona ere: jardunaren eszelentzia bilatu beharra.
    • 25. kapituluan (Higgs, hezkuntzaren teoria eta oinarriak, arrazonamendu klinikoaren ikasketara aplikatuak) irakurketa diagonala egin dut; epistemologia eta ikasketa prozesuei buruzko ikasketa kultura orokor guztia bezala ondo dator, baina nahiago dut “egiten dudanaren zergatian” baino, “egiten dudan horretan” zentratu.
    • 26 kapituluan, editoreek liburu osoan zehar azpimarratutakoak azpimarratzen dituzte (berriro…): teknika hutsak ikasten (edo erakusten) baditugu, arrazonamendu klinikoarekin harilkatu barik, ez garela urrunera ailegatuko. Partikularki interesgarria egin zaikit pareen arteko (edo mentoreekingo) ikasketa prozedurari buruzko oharrak. FSR-ko kideen saio kliniko publikoak hobeto ulertzeko (eta estimatzeko) balio izan didatenak.

Argitalpen ederra beraz, zeinaren PDF-a ondo gordeko dudan, behar den beste bider kontsultatzeko.

***

Fisteus blogerako, 2018ko zemendixan 2xa.

1 Trackbacks & Pingbacks

  1. Muskuluen egokitzapena | Aixebe & Abante Fisioterapia

Deja un comentario.

Tu dirección de correo no será publicada.


*